Κνίδωση

ενημερωτικο υλικο

Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε για την Κνίδωση;

Η κνίδωση, το όνομα της οποίας προέρχεται ετυμολογικά από τη λέξη “κνίδη” (τσουκνίδα στα αρχαία ελληνικά), αποτελεί μια συχνή έκφραση αλλεργίας του δέρματος.  Εμφανίζεται με τη μορφή ανάγλυφων δερματικών βλαβών «των πομφών» (κοινώς πετάλες ή καντήλες). Οι πομφοί αυτοί  παρουσιάζουν ερύθημα (κοκκίνισμα) και κνησμό (φαγούρα). 

Η κνίδωση διακρίνεται σε οξεία και χρόνια ανάλογα με τη χρονική διάρκεια εμφάνισης των συμπτωμάτων. Όταν η κνίδωση διαρκεί λιγότερο από 6 εβδομάδες μπορεί να χαρακτηριστεί ως οξεία. Εξανθήματα μεγαλύτερης διάρκειας ταξινομούνται στην κατηγορία της χρόνιας κνίδωσης.  

Ανάλογα με το είδος του παράγοντα που προκαλεί τα συμπτώματα, η κνίδωση μπορεί να διακριθεί σε πολλές κατηγορίες. Μια μεγάλη κατηγορία κνιδώσεων είναι οι «φυσικές κνιδώσεις» που προκαλούνται από φυσικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες (ηλιακό φως, χαμηλή ή υψηλή θερμοκρασία, πίεση ή τριβή στο δέρμα κ.α.). Άλλοι συχνοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν κνίδωση είναι οι τροφές, τα φάρμακα και οι λοιμώξεις (π.χ. ιώσεις).

Πόσο Συχνή Νόσος είναι η Κνίδωση;

Η κνίδωση θεωρείται ένα πολύ συχνό νόσημα. Περίπου ο ένας στους πέντε Έλληνες θα εμφανίσει μια φορά κατά την διάρκεια της ζωής του τουλάχιστον ένα επεισόδιο κνίδωσης. Η κνίδωση εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, συνηθέστερα όμως μεταξύ 20-30 ετών. Να σημειωθεί ότι τα συμπτώματα της κνίδωσης και ιδιαίτερα ο κνησμός έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ασθενούς, είτε αυτός είναι παιδί, είτε ενήλικας. Αρκετές φορές τα συμπτώματα της κνίδωσης διαταράσσουν τον ύπνο με αποτέλεσμα να υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα της εργασίας, στην απόδοση στο σχολείο, στην κοινωνική ζωή και σε διάφορες άλλες δραστηριότητες του ατόμου.

Ποια είναι τα Συμπτώματα της Κνίδωσης;

Η Κνίδωση εμφανίζεται ως ένα παροδικό δερματικό εξάνθημα. Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ενός ή περισσοτέρων – συνήθως πολλαπλών – πομφών, δηλαδή ανάγλυφων βλαβών που έχουν λευκορόδινο χρώμα, συνήθως κυκλικό σχήμα και παροδικό χαρακτήρα. 

Το σχήμα των πομφών είναι στρογγυλό, ωοειδές ή ακανόνιστο, συχνά μεταβάλλεται μέσα σε λίγα λεπτά για να καταλήξει σε παράξενα γεωμετρικά σχήματα όταν αυτοί συνενωθούν. 

Το μέγεθος των πομφών ποικίλλει από λίγα χιλιοστά (1-2 mm) έως λίγα εκατοστά (10 cm). 

Το εξάνθημα συνοδεύεται κατά κανόνα από κνησμό (συχνά βασανιστικό) ή σπάνια πόνο. Το εξάνθημα μπορεί να εντοπιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, από το τριχωτό της κεφαλής μέχρι τα πόδια. 

Οι πομφοί διαρκούν από μερικές ώρες έως μερικές ημέρες και προοδευτικά σβήνουν για να εμφανιστούν οι επόμενοι. Κάθε βλάβη που υποχωρεί αφήνει το δέρμα σε απόλυτα φυσιολογική κατάσταση.

Πως Τίθεται η Διάγνωση;

Η διάγνωση τίθεται με βάση την κλινική εικόνα και το ιστορικό του ασθενούς.

Ο γιατρός θα κάνει τη συσχέτιση με τον υπεύθυνο παράγοντα (λοιμώξεις, τροφές, φάρμακα, τσιμπήματα εντόμων, κ.ά.). Αν από το ιστορικό του ασθενούς υπάρχουν ενδείξεις κνίδωσης από φυσικά αίτια, (θερμότητα, ψύχος, άσκηση, πίεση, τριβή, ηλιακό φως) μπορεί να ζητηθεί από τον ασθενή να υποβληθεί σε δοκιμασίες πρόκλησης, ώστε να βρεθεί ο υπεύθυνος παράγοντας.  Αν η κνίδωση επιμένει τότε ενδέχεται να ζητηθεί σχετικός εργαστηριακός έλεγχος.

Ποια είναι η Θεραπεία της Κνίδωσης;

Η καλύτερη θεραπεία για την κνίδωση αποτελεί η ανεύρεση του αιτίου και η αποφυγή του. Η διαδικασία αυτή ωστόσο γίνεται ιδιαίτερα δύσκολη σε ορισμένες περιπτώσεις π.χ. όταν ο ασθενής λαμβάνει πολλά νέα φάρμακα ή όταν δε συνεργάζεται στη λήψη ενός διευκρινιστικού ιστορικού.  

Γενικά, στις ημέρες μας η θεραπεία για την κνίδωση είναι κυρίως συμπτωματική με στόχο την ύφεση του κνησμού και των πομφών (μέγεθος και αριθμός). Στην πρώτη γραμμή της φαρμακευτικής αντιμετώπισης της κνίδωσης βρίσκονται τα αντιϊσταμινικά φάρμακα που αναστέλλουν τη δράση της ισταμίνης, της ουσίας που απελευθερώνεται από τον οργανισμό κατά τη διάρκεια αλλεργικών αντιδράσεων. 

Τα αντιϊσταμινικά διακρίνονται σε πρώτης και δεύτερης γενιάς. Η πιο σημαντική διαφορά μεταξύ τους είναι ότι τα νεότερης γενιάς αντιϊσταμινικά προκαλούν σημαντικά μειωμένη έως μηδενική καταστολή και ψυχοκινητική επίδραση. 

Η βάση της αρχικής αγωγής είναι κυρίως τα νεώτερα αντιϊσταμινικά, καθώς τα αντιϊσταμινικά πρώτης γενιάς μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη απόδοση στο σχολείο, τις καθημερινές δραστηριότητες, την παραγωγικότητα στην εργασία, τη συγκέντρωση, την ικανότητα οδήγησης κ.α.

Σε επίμονες ή υποτροπιάζουσες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να χορηγηθεί από το δερματολόγο και κορτιζόνη (κορτικοστεροειδή). Ωστόσο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η κνίδωση είναι αυτοπεριοριζόμενη νόσος και τελικά υποχωρεί.